Asım Bezirci, demiryolu işçisi Hamdi Bey ile ev hanımı Refika Hanım’ın tek çocuğu olarak 1927 yılında Erzincan’da doğdu. İlkokulu memleketinde okudu. Erzincan Depremi (1939) nedeniyle ortaokulu Mersin’de okuyan Bezirci, lise eğitimini de Erzurum Parasız Yatılı Okulu’nda tamamladı. 1950 yılında mezun olacağı İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü’ne girdi.
Lise yıllarından itibaren sosyalist dünya görüşüyle tanışmış olan Bezirci, üniversite yıllarında sosyalist mücadeleye aktif olarak katıldı. Türkiye Sosyalist Partisi’ne girdi. Partinin yayın organı Gerçek’te yazdığı yazılar nedeniyle 6 ay cezaevinde tutuklu kaldı. Cezaevinden çıktıktan sonra TEGE ilaç fabrikasında muhasebe memuru olarak çalışmaya başladı. 1954 yılında ilk eleştiri yazılarını Forum, Yeni Ufuklar, Dost, Ataç, Papirüs, Yazko Edebiyat gibi dergilerde çeşitli takma adlar kullanarak yazmaya başladı. 6-7 Eylül Olayları (1955) nedeniyle bir kez daha tutuklandı. Beş ay tutuklu kaldıktan sonra 1956-57 yıllarında yedek subay olarak askerlik görevini tamamladı. Askerlik dönüşü TEGE ilaç fabrikasındaki işine geri döndü.
1960 yılında TEGE’den ayrılarak Unilever firmasında muhasebe memurluğuna başladı. Çok Kapılı Oda (1961) adlı ilk kitabını, yazdığı, çevirdiği ve derleyip yayına hazırladığı 71 kitap izledi. “Nurullah Ataç’ın öznel, izlenimsel eleştiri anlayışına karşı nesnel, bilimsel bir eleştiri” anlayışı ortaya koymaya çalışan Bezirci, bu eleştiri anlayışını “toplumcu dünya görüşüyle” temellendirmeye çalıştı. Bu anlayışın estetik kuramını ortaya koyarak “edebiyatımızın değişik dönemlerini, sorunlarını, olaylarını, şair ve yazarlarını” ele alan denemeler, eleştiri yazıları ve inceleme örnekleri verdi. İnceleme nesnelerini de “toplumcu dünya görüşüyle” temellendirdiği estetik metodolojisine bağlı olarak seçti. Seçkilerinde özellikle “gelişmeye açık fikirleri” olduğuna inandığı yazın insanları ile edebiyat dünyasının dikkate değer dönemlerine odaklandı. 1960’ta Dost dergisi tarafından “en beğenilen ikinci eleştirmen”, 1963’te Otağ ve 1968’de Yeni Dergi tarafından “en beğenilen eleştirmen” seçildi. 1964 yılında Refika Taner ile evlendi. Okuma tutkusunun yanında iyi bir daktilo yazarı da olan Refika Hanım, eşinin sanatsal üretiminde önemli bir rol oynadı.
Unilever firmasından ayrılarak 1978 yılında emekliye ayrılacağı Baker firmasında muhasebe şefi olarak göreve başladı. 1977 yılında Türkiye Yazarlar Sendikası’na, 1979 yılında ise sendikanın yönetimine girdi. O yılların “devrimci demokrat” dergilerinin tümünde yazıları yayımlandı. 12 Eylül Darbesi’nden sonra Türkiye Yazarlar Sendikası ve Barış Derneği davalarından yargılandı. On Şair, On Şiir (May Yayınları, 1971) adlı kitabı, çevirisini yaptığı Jean Fréville-Georgi Plehanov’un Sosyalist Gözle Sanat ve Toplum (ilk baskı İzlem Yayınları, 1963) ve çevirisini A. Kadir’le birlikte yaptığı Bertolt Brecht’in Halkın Ekmeği (ilk baskı Kitoy Yayınları, 1972) kitapları toplatıldı. 1989 yılında Rıfat Ilgaz (Boyut Yayınevi, 1988) adlı kitabıyla Ferit Oğuz Bayır Kültür ve Sanat Ödülü’nü kazandı.
Sivas 1993 :
Asım Bezirci, 1993 yılında Sivas’ta gerçekleştirilen 4. Geleneksel Pir Sultan Abdal Kültür Etkinlikleri’ne çağrılı yazarlardan biriydi. Eşi Refika Bezirci’ye ifade ettiği üzere yazar olarak “ilk defa Ankara’dan öte yana geçiyor”du ve bu ona göre “çok tuhaf”tı. Şenlik programı kapsamında, etkinliklerin başladığı 1 Temmuz Perşembe günü Kültür Merkezi’ndeki açılış töreninden sonra diğer çağrılı yazarlarla birlikte Buruciye Medresesi avlusunda kitaplarını imzaladı ve okuyucularıyla söyleşti. Bezirci’nin masası Buruciye Medresesi’nin girişinde, kapının tam karşısında durmaktaydı. Kitaplarını imzaladı, genç takipçileriyle fotoğraflar çektirdi. Aynı gün saat 17.30’da Kültür Merkezi’nde “Çağların Pir Sultanlarından Günümüz Pir Sultanlarına” konulu açık oturumda da panelist idi. Kültür Merkezi’ni dolduran coşkulu kalabalığa etkili bir konuşma yaptı.
2 Temmuz Cuma günü saat 10.00’da yazar arkadaşlarıyla birlikte kitaplarını imzalamak ve söyleşiler yapmak üzere yeniden Buruciye Medresesi’ndeki kitap standındaydı. Kitaplarını imzaladıktan ve okuyucularıyla söyleştikten sonra Canşenliği Tiyatro Grubu’nun sergilediği oyunu izlemeye başladı. Polisin müdahalesiyle oyun yarıda kesilince öğle yemeği için Cumhuriyet Lokantası’na geçti. Cuma namazından çıkan saldırganlar sloganlar eşliğinde Cumhuriyet Lokantası’nın önünden geçerek Valilik binasına doğru yürümeye başladığında yazar arkadaşlarıyla birlikte lokantadan çıkıp saat 14.00’teki etkinliğe yetişmek üzere arabayla yola çıktılar. Polis aracı durdurarak Madımak Oteli’ne geçmelerini istedi. Akşam saatlerinde ateşe verilen otelde hayatını kaybetti.
Asım Bezirci (67), 8 Temmuz günü İstanbul Zincirlikuyu Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Yayımlanmış Eserleri
Çok Kapılı Oda (1961), Edip Cansever (1961), Günlerin Götürdüğü-Getirdiği (1962), Bilimden Yana (1963), Sosyalizme Doğru (1965), Abdülhak Hamit ve Tarık Yahut Endülüs Fethi (1966), Okudukça (1967), Orhan Veli Kanık (1967), Ahmet Haşim (1967), Nurullah Ataç (1968), Dünden Bugüne Türk Şiiri (1968), Metin Eloğlu (1971), On Şair On Şiir (1971), Seçme Romanlar (Refika Taner’le birlikte, 1973), İkinci Yeni Olayı (1974), Sabahattin Ali (1974), Nazım Hikmet ve Seçme Şiirleri (1975), Orhan Kemal (Hikmet Altınkaynak’la birlikte 1977), Halk, Sosyalizm, Kültür ve Edebiyat (1979), 1950 Sonrasında Hikâyecilerimiz (1980), Seçme Hikâyeler (Refika Taner’le birlikte, 1981), Abdülhak Hamit (1983), Orhan Kemal (1984), Pir Sultan (1986), Halkımızın Diliyle Barış Şiirleri (1986), Şairlerimizin Diliyle Barış (1987), İnceleme ve Şiirlerle Türk-Yunan Dostluk ve Barışı (1987), Rıfat Ilgaz (1988), Deyimlerimizin Sözlüğü (1990), Oktay Akbal (1991), Temele Gül Dikenler (1993), Güle Dil Verenler (1993), Türk Halk Şiiri (Cilt 1-2).
Çeviri Kitaplar:
Felaket Yatağı (Erskine Caldwell; “Fikret Arıel” mahlasıyla, Ekicigil Yayınları, 1954), Üç Hikâye (Gustave Flaubert;“Fikret Arıel” mahlasıyla, Ekicigil Yayınları, 1955), Varoluşçuluk (Jean Paul Sartre, Ataç Kitabevi, 1960), Seçme Şiirler (Paul Éluard; A. Kadir ile birlikte, İstanbul Matbaası, 1961), Sosyalist Gözle Toplum ve Sanat(Jean Fréville, İzlem Yayınları, 1963), Diderot (André Cresson, Oluş Yayınları, 1965), Dünyada ve Bizde Sendikacılık (Georges Lefranc-Kemal Sülker, Varlık Yayınları, 1966), Halkın Ekmeği (Bertolt Brecht; A. Kadir ile birlikte,Kitoy Yayınları, 1972), Yeni Roman (Alain Robbe-Grillet, Yazko, 1981), Demokrasi, Barış, Sosyalizm (Jean Jaurés, E Yayınları, 1991), Sosyalizmin Işığında Felsefe, Bilim ve Din (Marcel Cachin-René Maublanc, Evrensel Basım Yayın, 1993), Sosyalizm ve Edebiyat (Anatoli Lunaçarski,Yön Yayıncılık, 1993).
Asım Bezirci’nin Ardından
Bir Ben miyim Unutmayan? (Refika Bezirci, Yön Yayıncılık, 1993), Asım Bezirci’ye Saygı (Atilla Birkiye, Yön Yayıncılık, 1993), Edebiyatın Kırk Ayaklı Karıncası Asım Bezirci (Adnan Özyalçıner, Evrensel Basım Yayın, 2009).
