YAKIN DÖNEM ALEVİ ÖRGÜTLENMESİ VE PİR SULTAN ABDAL ÖRGÜTLÜLÜĞÜ:
- 1826 yılında Yeniçeri Ocağının kapatılması ile birlikte, Osmanlı toprakları içerindeki tüm dergah ve tekkeler kapatılır. Mallarına el konur, hizmet yürüten Dedeler ve Babalar yargılanır ve sürgüne gönderilir. Özellikle Bektaşiler Anadolu’yu terk ederek Balkanlara göç ederler. Dergahlara Nakşi Şeyhleri atanır. Konuyu daha iyi anlayabilmek için Osmanlı sınırları içerisindeki Alevi Bektaşi dergâhlarının sayılarını vermekte yarar var. Anadolu: 275 dergâh, İstanbul: 23 dergâh, Trakya: 41 dergâh, Arnavutluk: 67 dergâh, Bulgaristan: 28 dergâh, Girit: 7 dergâh, Kıbrıs: 8 dergâh, Mısır: 6 dergâh, Suriye: 19 dergâh, Yogoslavya: 27 dergâh, Yunanistan: 52 dergâh, Macaristan: 1 dergâh.
- Cumhuriyetin kurtuluş ve kuruluş sürecinde Alevi Bektaşi toplumunun tüm desteklerine rağmen, ulus devlet inşası için Alevi inancının yasaklanması gerekiyordu.
- 3 Mart 1924 yılında Şer’iye ve Evkaf Vekaleti” kaldırıldı, Diyanet İşleri Başkanlığı kuruldu.
- 13 Kasım 1925 yılında çıkarılan Tekke ve Zaviyeler kanunu ile birlikte Alevilik yasaklı bir inanç haline getiriliyor.
- Tüm Alevi Dergahları kapatılır ve mallarına el konur. Mecliste de Alevi temsiliyeti yoktur.
- 1961 Anayasası ile birlikte Alevi Aydınları Alevilikle ilgili talepleri dile getirmeye başladılar.
- 1963 yılında Diyanet işleri Başkanlığına bağlı Mezhepler Müdürlüğü kurulması gündeme getirildiyse de uygulamaya konulmadı.
- 1964 yılında yoğunlaşan talepler üzerine 16 Ağustos 1964 yılında Hacı Bektaş Veli Dergahı MÜZE OLARAK açıldı ve Hacı Bektaş Veli’yi Anma Törenleri gerçekleştirildi.
- Törenleri Hacıbektaş Turizm Derneği düzenliyordu.
- 1974 yılında etkinliklerin içeriği değiştirildi.
- 1975 yılında semah “sema” olarak programda yer alabildi.
- 1977 yılında etkinliklerde Cem “Görgü Cemi” adlı bir tiyatro oyunu olarak programa konulmak istense de Kaymakamlık tarafından yasaklandı.
- 1976 yılında Sivas- Yıldızeli ilçesi Banaz Köyünde “ BANAZ KÖYÜ PİR SULTAN ABDAL TURİZM VE TANITMA DERNEĞİ”
- 1978 yılında Heykeltıraş Cahit Çoban tarafından 8 metre yüksekliğindeki Heykel yapıldı. Dernek 12 Eylül’de kapatıldı.
- 12 Eylül ile birlikte, Hacı Bektaş Veli Anma Etkinlikleri, 1980-1983 yılları arasında Kaymakamlık tarafından yapılır. 1983 ten sonra Belediye tarafından yapılmaya başlanır.
- 1985 yıllarında HACI BEKTAŞ VELİ DERNEKLERİ KURULDU. Bugün ALEVİ KÜLTÜR DERNEKLERİ olarak faaliyetine devam etmektedir.
- 08.1988 tarihinde “ BANAZ KÖYÜ PİR SULTAN ABDAL TURİZM VE TANITMA DERNEĞİ” Ankara’da yeniden açıldı. Sadece Banazlılar üye olabiliyor.( Murtaza Demir, İlyas Budak, Özer Demir, Adıgüzel Türkan, Hüseyin Demir, Hasan Canik, İhsan KILIÇ)
- 26 Kasım 1990 Tarihinde yapılan 1. Kongrede, Pir Sultan Abdal’ın felsefesini benimseyen herkes üye olabilir denildi. “PİR SULTAN ABDAL KÜLTÜR VE DAYANIŞMA DERNEĞİ” olarak derneğin adı değiştirildi.
- 1993 yılında, Sivas Merkezinde yapılan 4. PİR SULTAN ABDAL ETKİNLİKLERİNDE KATLİAM YAŞANIR. 33 Canımız yaşamını yitirir.
- HACI BEKTAŞ VELİ ANADOLU KÜLTÜR VAKFI 1994 YILINDA KURULDU.
- 1994 yılında Alevi Örgütleri, Sanatçı, Yazar ve Aydınları bir araya gelerek toplantılar düzenler ve ALEVİ BEKTAŞİ TEMSİLCİLER MECLİSİ’ni oluştururlar. Tüzük hazırlanır, Yönetim Kurulu görev dağılımı yapılır, Komisyonlar oluşturulur.
- 1995 yılında İzzettin Doğan ayrılarak CEM VAKFI’nı, Fermani Altun ise EHLİ-BEYT VAKFI’nı ABTM çalışması kesintiye uğrar.
- 1995 milletvekili genel seçimlerinde Barış Partisi içinde yer alan Alevi Örgütleri tartışmalara neden olur ve 29 Ocak 1996 yılında Alevi Bektaşi Temsilciler Meclisi Ankara’da son toplantısını yaparak kapatılır.
- 9-10 Mart 1996 tarihinde yapılan 4. Olağan Kongrede derneğin adı “PİR SULTAN ABDAL KÜLTÜR DERNEĞİ” Olarak değiştirilir. Aynı kongrede derneğin “İLKELER VE PROGRAMI” Kabul edilir ve Kitap olarak bastırılır.
- 10 Ağustos 1998 yılında Trabzon’da görülen Gazi Katliamı davası sonrasında, Trabzon’dan Hacıbektaş’a “DOSTLUK VE BARIŞ YÜRÜYÜŞÜ” gerçekleştirildi.
- 13-14 Ağustos 1999 tarihinde Hacıbektaş ilçesinde yapılan toplantı ile ALEVİ BEKTAŞİ TEMSİLCİLER MECLİSİ yeniden oluşturulur.
- Alevi Dernekleri yasal olarak ALEVİ adıyla açılamıyordu. Onun için Alevi Uluları adına dernekler kuruluyordu. Bunu kırmak için Alevi Kurum Başkanlarının kurucusu olduğu “ALEVİ BEKTAŞİ KURULUŞLARI BİRLİĞİ DERNEĞİ” adıyla bir dernek kuruldu. Ankara Valiliği hakkında dava açtı. 2002 yılında Avrupa uyum yasaları çerçevesinde Yargıtay da davayı kazanınca “ALEVİ BEKTAŞİ KURULUŞLARI FEDERASYONU”
- Daha sonraki yıllarda Cem Vakfı çevresindeki Vakıflar, Alevi Vakıflar Federasyonunu, Bağlı Dernekler ise Dernekler Federasyonunu kurdular.
PİR SULTAN ABDAL KÜLTÜR DERNEĞİ’NİN ÇALIŞMALARI:
- Pir Sultan ABDAL Banaz Etkinlikleri ve 2 Temmuz Sivas/ Madımak Katliamı Anma Etkinlikleri her yıl yapılmaktadır.
- 1995 yılında Dersim’de köylerin yakılıp boşaltılmasına karşı heyette yer aldı.
- 19 ŞUBAT 1996 tarihinde Sivas’ın ULAŞ, DİVRİĞİ, ZARA VE İMRANLI İlçelerine bir heyetle gidildi, yerinde yapılan incelemeler sonucunda hazırlanan raporlar Cumhurbaşkanlığına, Meclis Başkanlığına ve siyasi parti grup başkanlıklarına verildi.
- 25 Aralık 1996 Tarihinde REFAHİYE- ERZİNCAN bölgesinde yapılan incelemeler sonucunda hazırlanan rapor, Cumhurbaşkanlığına, Meclis Başkanlığına ve siyasi parti grup başkanlıklarına verildi
- 14 NİSAN 1997 tarihinde DİYANET İŞLERİ BAŞKANLIĞI’nın kapatılması için diğer Alevi Örgütleri ile birlikte bir rapor hazırlayarak Cumhurbaşkanlığına, Meclis Başkanlığına ve siyasi parti grup başkanlıklarına verildi. Ayrıca Ankara Adliyesinde dava açıldı.
- 14 NİSAN 1997 tarihinde ZORUNLU DİN DERSLERİ KALDIRILMASI için de aynı tarihte rapor hazırlanarak, Cumhurbaşkanlığına, Meclis Başkanlığına ve siyasi parti grup başkanlıklarına verildi. Ayrıca Ankara Adliyesinde dava açıldı.
- 19-21 KASIM 1997 Tarihinde TOKAT-ORDU Bölgesini kapsayan bir inceleme heyeti oluşturuldu. Bölgede yapılan incelemeler sonucunda hazırlanan rapor, Cumhurbaşkanlığına, Meclis Başkanlığına ve siyasi parti grup başkanlıklarına verildi.
- 1997-1998 yıllarında çalışması yapılan TÜRKİYE DEMOKRASİ KURULTAYI’NIN yürütmesinde yer alındı. ( KESK-DİSK-TMMOB-TTB-PSAKD)
- Bülent Ecevit Başbakanlığı Döneminde Fetullah Örgütlenmesine Karşı Hazırlanan Kitaplar DSP Genel Merkezi Önüne Bırakıldı. PSAKD Hakkında Dava Açıldı.
- 19 Aralık 2000 Yılında Yapılan “Cezaevi Katliamlarına” Karşı Mücadele Etti.
- 2002 yılında ABF’ye bağlı kurumlar ve Avrupa Konfederasyonunun birlikteliği ile İstanbul ABDİ İPEKÇİ SPOR SALONUNDA BİN YILIN TÜRKÜSÜ ETKİNLİĞİ YAPILDI.
- 2002 Yılında Zorunlu Din Derslerine karşı dava açan Hasan Zengin- Eylem Zengin Davası yönetim kurulu kararı ile sahiplenilerek AİHM’e götürüldü.
- 2002 Yılında Zorunlu Din Derslerine ve Cemevleri İnanç Merkezlerimizdir kampanyaları sonucunda toplanan bir milyon imza Meclis Başkanlığına verildi.
- 2008 Ankara Sıhhıye’de ”Ayrımcılığa Karşı Eşit Yurttaşlık Hakkı” Mitingi yapıldı.
- 09 Kasım 2009 Kadıköy’de ”Ayrımcılığa Karşı Eşit Yurttaşlık Hakkı” Mitingi yapıldı. Son yılların en kitlesel mitinginden sonra AKP İktidarı Alevi Çalıştayları sürecini başlattı.
- 2009-2010 Alevi Çalıştayları ile Alevi Kurumları ve Akademisyen, sanatçı, siyasetçi, ilahiyatçı vb. birçok farklı kesimden oluşan kişilerden görüşler alındı. Fakat Alevilerin ortak taleplerinin hiçbiri karşılanmadı, hazırlanan nihai rapor rafa kaldırıldı.
- 06 Mart 2011 İzmir’de ”Ayrımcılığa Karşı Eşit Yurttaşlık Hakkı” Mitingi yapıldı.
- 2021 Akp’nin Yeni Alevi Açılımı süreci başlatıldı. İçişleri ve Kültür Bakanlığı bünyesinde oluşturulan ekipler tüm Cemevlerini gezerek ihtiyaçlarını karşılamak üzerinden ilişkiler kurdular. Örgütlü kurumlarımızın genel merkezleri yok sayılarak yapılan bu çalışmalar sonucunda yakın dönemde yeni bir açılım programının uygulamaya konulması düşünülmektedir.
- Alevilerin Eşit Haklar taleplerini görmezden gelerek, Cemevlerini İbadethane olarak kabul etmeden yapılacak her türlü düzenlemeye karşı mücadelemiz sürecektir.
- Demokratik, Laik, Sosyal bir Hukuk Devletini oluşturmak, eşitlik ve özgürlük içerisinde birlikte yaşamak hepimizin en temel görevi olmalıdır.
