Mehmet Atay, 1968 yılında Sivas’ın Divriği ilçesinin Gönderen Köyü’nde doğdu. Altı kardeşin en küçüğüydü. Çocukluğunda sık sık talihsiz kazalar geçiren Atay, altı yaşındayken merdivenden düştü ve iki gün boyunca yoğun bakımda kaldı. Daha sonraki yıllarda da talihsiz kazalar peşini bırakmadı. Ciddi bir yanık yüzünden vücudunda büyük bir iz kaldı. On yaşındayken ayağında bir aksama başladı. Tedaviler ise sonuç vermedi. Uzun bir süre ayağına takılan demir bir aparatla yaşadı. On iki yaşında babasını, yirmi yaşındayken de annesini kaybetti.
Gazi Üniversitesi Maliye Meslek Yüksek Okulu’ndan mezun oldu. Bir kariyer hedefi yoktu. Üniversite yıllarında fotoğraf sanatına ilgi duymaya başlamıştı. Doğayı, hayvanları ve çocukları fotoğraflamayı çok seviyordu. Sokaklarda dolaşıyor; vapurun üzerinde uçan martıları, yağmur altında ıslanmış sokak köpeklerini ve kendisine dil çıkaran çocukları fotoğraflıyordu. Her bir fotoğraf karesinin altına da kendi yorumlarını ekliyordu. Fotoğraf sanatı dışında da özellikle protest ve halk müziğine tutkundu. Saatlerce müzik dinleyebilirdi. Ayrıca tüm mizah dergilerini okur ve beğendiklerini de arşivlerdi.
1980’li yılların sonlarında Ankara’dan İstanbul’a taşındı. “İstanbul şehrine âşık” olan Atay, zamanının büyük çoğunluğunu elinde fotoğraf makinesiyle kenti dolaşarak geçiriyordu. O yıllarda İstanbul Divriği Kültür Derneği’nin kültürel etkinliklerine katılmaya başladı. Derneğin yönetim kurulu üyesi oldu. Aynı zamanda derneğe bağlı Çağdaş Divriği Gazetesi’nde muhabirlik yapıyordu. Tiyatro sanatıyla da ilgilenen Atay, Oluşum Tiyatrosu’nun da oyuncusuydu. 1990’lı yılların başlarında ise Alman vatandaşı Silke Grube ile tanıştı. Kilise’de çalışan Grube, Alman uyruklu vatandaşların sorunlarıyla ilgilenen bir sosyologdu. Tanışıklıklarından kısa bir sonra önce dost, ardından sevgili oldular. 1993 yılında da evlilik planları yapmaya başladılar. Atay, Alman Kültür Merkezi’ndeki dil kursuna gitmeye başladı. Almanya’ya gitmeyi planlıyorlardı.
Sivas 1993:
Mehmet Atay, 1993 yılında Sivas’ta düzenlenen 4. Geleneksel Pir Sultan Abdal Şenlikleri’ne İstanbul Divriği Kültür Derneği adına katıldı. İlk iki günü Sivas Merkez’de, sonraki iki günü Sivas’ın Yıldızeli ilçesi Banaz Köyü’nde programlanmış olan etkinliğin fotoğraflarını çekecekti. Bu fotoğraflar Divriği Kültür Dergisi’nde yayımlanacaktı.
1 Temmuz Perşembe günü şenlik programı kapsamında başlayan etkinlikleri fotoğrafladı. 2 Temmuz Cuma günü ise olaylar başladı. Cuma namazından çıkan saldırganlar sloganlar eşliğinde Valilik Binası’na doğru harekete geçti. Mehmet ise saat 14.00’te Kültür Merkezi’nde başlayacak Arif Sağ dinletisini fotoğraflamak için yola çıkmıştı. Saldırganları gördü. Daha güvenli olacağı varsayımıyla Madımak Oteli’ne geçti. Kısa bir süre sonra otel sayıları on binleri bulan saldırganlar tarafından kuşatıldı. Akşam saatlerinde de ateşe verildi.
Mehmet Atay (25), 6 Temmuz günü Ankara Karşıyaka Mezarlığı’nda toprağa verildi.
Mehmet Atay’ın Ardından
Mehmet Atay Fotoğraf Etkinliği (İstanbul Divriği Kültür Derneği tarafından 2009 yılından itibaren her yıl)
